UGG Malaysia 2025 เล็งกง อุทยานธรณีโลก (Lenggong UNESCO Global Geopark)

2025 เล็งกง อุทยานธรณีโลก (Lenggong UNESCO Global Geopark)

อุทยานธรณีโลกยูเนสโก เล็งกง (Lenggong UNESCO Global Geopark) การเดินทางสู่ใจกลางธรณีวิทยาและอารยธรรมมนุษย์

อุทยานธรณีโลกยูเนสโก เล็งกง ในรัฐเปรัก ประเทศมาเลเซีย เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยาที่มีความสำคัญระดับโลก ซึ่งได้รับการยอมรับอย่างเป็นทางการในฐานะอุทยานธรณีโลกยูเนสโก (UNESCO Global Geopark - UGGp) เมื่อเดือนกันยายน พ.ศ. 2568 โดยมีกำหนดการอนุมัติอย่างเป็นทางการจากคณะกรรมการบริหารของยูเนสโก (UNESCO Executive Board) ในปี พ.ศ. 2569 ก่อนหน้านี้ พื้นที่หุบเขาเละกง (Lenggong Valley) ยังเคยได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก (UNESCO World Heritage Site) ในปี พ.ศ. 2555 จากคุณค่าทางโบราณคดีอันโดดเด่น สถานที่แห่งนี้เป็นมากกว่าจุดหมายปลายทางสำหรับการพักผ่อนหย่อนใจ แต่ยังเป็นห้องเรียนธรรมชาติขนาดใหญ่ที่เปิดโอกาสให้ผู้เยี่ยมชมได้เรียนรู้เกี่ยวกับวิวัฒนาการทางธรณีวิทยาอันยาวนานของโลก และความสัมพันธ์อันลึกซึ้งระหว่างมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติและธรณีวิทยา ตั้งแต่อดีตกาลจนถึงปัจจุบัน

การเยี่ยมชมอุทยานธรณีโลก เล็งกง จึงเป็นการผจญภัยที่ผสมผสานความตื่นตาตื่นใจในการสำรวจทัศนียภาพอันงดงามเข้ากับการเสริมสร้างความเข้าใจด้านวิทยาศาสตร์โลก (Earth Science) และการส่งเสริมการอนุรักษ์ธรณีวิทยา (Geoconservation) ซึ่งเป็นสิ่งจำเป็นอย่างยิ่งในการรักษาคุณค่าทางธรณีวิทยาและมรดกทางวัฒนธรรมอันล้ำค่าเหล่านี้ไว้ให้คงอยู่คู่โลกต่อไป

บริบททางภูมิศาสตร์และธรณีวิทยา (Geographical & Geological Context)

อุทยานธรณีโลก เล็งกง ตั้งอยู่ในเขต Hulu Perak รัฐเปรัก ประเทศมาเลเซีย ครอบคลุมพื้นที่ประมาณ 2,248 ตารางกิโลเมตร (km²) ซึ่งประกอบด้วย 5 เขตย่อย ได้แก่ Durian Pipit, Temelong, Lenggong, Kenering และ Gerik โดยมีพิกัดทางภูมิศาสตร์อยู่ระหว่างละติจูด 4.97°–5.52° เหนือ และลองจิจูด 100.87°–101.45° ตะวันออก lenggonggeopark.com

ลักษณะภูมิประเทศ (Topography): ภูมิประเทศของอุทยานธรณีเล็งกง เป็นหุบเขาที่เกิดจากการทับถมของแม่น้ำเปรัก (Perak River) ซึ่งก่อให้เกิดชุดของที่ราบตะพัก (alluvial terraces) หุบเขาแห่งนี้ถูกขนาบข้างด้วยเทือกเขาแกรนิต (granite mountain ranges) สองแห่ง คือ เทือกเขาทิติวังสา (Titiwangsa Range) ทางทิศตะวันออก และเทือกเขาบินตัง (Bintang Range) ทางทิศตะวันตก นอกจากนี้ ยังมีพื้นที่ที่เป็นภูเขาหินปูน (limestone hills) ที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างดี ซึ่งส่งผลให้เกิดระบบนิเวศป่าไม้ที่มีความหลากหลายทางชีวภาพสูง lenggonggeopark.com

ธรณีวิทยาและกระบวนการกำเนิด (Geology & Formation Process): ส่วนใหญ่ของพื้นที่อุทยานธรณีเล็งกง (มากกว่า 80%) ประกอบด้วยหินแกรนิต (granite rock) ที่มีอายุตั้งแต่ช่วงปลายยุคไทรแอสซิก (Late Triassic) ประมาณ 220–210 ล้านปีที่แล้ว การแทรกตัวของหินแกรนิต (granitoid intrusion) ในช่วงเวลานี้เป็นเหตุการณ์สำคัญในการวิวัฒนาการทางธรณีวิทยาของภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการก่อกำเนิดภูเขาและแผ่นเปลือกโลก (tectonic and orogenic processes) ที่ซับซ้อน lenggonggeopark.com

นอกจากหินแกรนิตแล้ว หุบเขาเล็งกง ยังมีหลักฐานทางธรณีวิทยาที่แสดงถึงเหตุการณ์สำคัญอื่นๆ ในประวัติศาสตร์โลก ตัวอย่างเช่น หลักฐานการพุ่งชนของอุกกาบาต (meteorite impact) และการทับถมของเถ้าภูเขาไฟ (volcanic ash) จากเหตุการณ์ภูเขาไฟระเบิดครั้งใหญ่ สิ่งเหล่านี้ล้วนเป็นองค์ประกอบสำคัญที่ทำให้เละกงเป็นพื้นที่ที่มีคุณค่าทางธรณีวิทยาอย่างยิ่ง

แหล่งธรณีวิทยาสำคัญ (Key Geosites)

อุทยานธรณีโลกเล็งกง มีแหล่งธรณีวิทยาที่สำคัญหลายแห่ง ซึ่งแต่ละแห่งล้วนบอกเล่าเรื่องราวทางธรณีวิทยาและประวัติศาสตร์ของโลกได้อย่างน่าสนใจ ในที่นี้จะเน้นแหล่งธรณีวิทยาเด่น 3 แห่ง:

แหล่งธรณีวิทยาหินควอตไซต์อายอร์กันดา (Kuarzit Ayer Ganda - Ayer Ganda Quartzite) แหล่งนี้เป็นตัวอย่างที่ชัดเจนของหินควอตไซต์ (quartzite) ซึ่งเป็นหินแปรที่เกิดจากการแปรสภาพของหินทราย (sandstone) ด้วยความร้อนและความดันสูง การก่อตัวของหินควอตไซต์ในบริเวณนี้มีความเกี่ยวข้องกับการแข็งตัวของหินหนืด (magma solidification) เมื่อประมาณ 200 ล้านปีที่แล้ว ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกระบวนการก่อกำเนิดเทือกเขาและโครงสร้างทางธรณีวิทยาที่เห็นอยู่ในปัจจุบัน การเดินทางมายังอายอร์กันดาจะทำให้ผู้มาเยือนได้ชื่นชมความยิ่งใหญ่ของเทือกเขาที่ก่อตัวขึ้นจากกระบวนการทางธรณีวิทยาในอดีตอันไกลโพ้น lenggonggeopark.com

แหล่งธรณีวิทยาเถ้าภูเขาไฟโทบาที่บูกิตซาปี (Debu Toba Bukit Sapi - Bukit Sapi Toba Ash) บูกิตซาปีเป็นแหล่งธรณีวิทยาที่มีหลักฐานการทับถมของเถ้าภูเขาไฟจากการระเบิดครั้งใหญ่ของภูเขาไฟโทบา (Toba mega-volcano) ทางตอนเหนือของเกาะสุมาตรา เมื่อประมาณ 74,000 ปีที่แล้ว เหตุการณ์นี้เป็นการระเบิดของภูเขาไฟที่รุนแรงที่สุดครั้งหนึ่งในประวัติศาสตร์โลก และส่งผลกระทบอย่างกว้างขวางต่อสภาพภูมิอากาศและสิ่งมีชีวิตบนโลก การค้นพบชั้นเถ้าภูเขาไฟโทบาที่บูกิตซาปีนี้จึงเป็นหลักฐานสำคัญที่ช่วยให้นักวิทยาศาสตร์และนักท่องเที่ยวเข้าใจถึงพลังอันมหาศาลของกระบวนการทางธรณีวิทยาภายในโลกและผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม lenggonggeopark.com

แหล่งธรณีวิทยาการพุ่งชนของอุกกาบาตที่บูกิตบูนูฮ์ (Meteorit Bukit Bunuh - Bukit Bunuh Meteorite Impact) บูกิตบูนูฮ์ เป็นแหล่งธรณีวิทยาที่มีความสำคัญอย่างยิ่ง เนื่องจากเป็นหลักฐานที่แสดงถึงการพุ่งชนของอุกกาบาตเมื่อประมาณ 1.83 ล้านปีที่แล้ว ซึ่งถือเป็นหนึ่งในแหล่งหลักฐานการพุ่งชนของอุกกาบาตที่เก่าแก่ที่สุดแห่งหนึ่งในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การศึกษาหลักฐานเหล่านี้ช่วยให้นักธรณีวิทยาเข้าใจถึงผลกระทบจากการพุ่งชนของวัตถุจากอวกาศต่อเปลือกโลกและการเปลี่ยนแปลงของสิ่งแวดล้อม ผู้เยี่ยมชมสามารถเรียนรู้เกี่ยวกับปรากฏการณ์ทางธรณีวิทยาที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็วและรุนแรง ซึ่งมีอิทธิพลต่อประวัติศาสตร์ของโลกและสิ่งมีชีวิต lenggonggeopark.com

ความหลากหลายทางชีวภาพและวัฒนธรรม (Biodiversity & Culture)

ความสัมพันธ์ระหว่างหิน ดิน น้ำ ป่าไม้ และมนุษย์ (rock-soil-water-forest-human relationship) ในอุทยานธรณีโลกเละกงเป็นสิ่งที่น่าทึ่งอย่างยิ่ง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในพื้นที่ที่เป็นป่าต้นน้ำของเทือกเขาแกรนิตและเนินเขาหินปูนที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้เป็นอย่างดี ระบบนิเวศป่าไม้แห่งนี้เป็นแหล่งอาศัยของความหลากหลายทางชีวภาพ (biodiversity) ที่อุดมสมบูรณ์ รวมถึงพืชพรรณและสัตว์ป่าที่ใกล้สูญพันธุ์ เช่น ดอกกระเจียว (Rafflesia), ปาล์ม Johannesteijsmannia perakensis, เสือ (tigers), ชะนี (gibbons) และไก่ฟ้า (pheasants) lenggonggeopark.com

นอกจากคุณค่าทางธรรมชาติแล้ว หุบเขาเล็งกง ยังเป็นแหล่งมรดกทางวัฒนธรรมที่สำคัญยิ่ง ได้รับการขึ้นทะเบียนเป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโกในปี พ.ศ. 2555 เนื่องจากเป็นแหล่งที่อยู่อาศัยของมนุษย์ยุคแรกเริ่มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หลักฐานทางโบราณคดีที่สำคัญคือการค้นพบ "มนุษย์เปรัก" (Perak Man) ซึ่งเป็นโครงกระดูกมนุษย์ยุคหินเก่าที่มีอายุเก่าแก่ที่สุดในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ การค้นพบเหล่านี้แสดงให้เห็นถึงความสัมพันธ์อันยาวนานของมนุษย์กับสภาพแวดล้อมทางธรณีวิทยาของภูมิภาค ตั้งแต่การใช้ถ้ำหินปูนเป็นที่อยู่อาศัย ไปจนถึงการใช้ทรัพยากรธรรมชาติจากป่าและแม่น้ำในการดำรงชีวิต

ประชากรในพื้นที่เล็งกง มีความหลากหลายทางชาติพันธุ์สูง ประกอบด้วยชาวบูมิปุตรา (Bumiputera) ซึ่งรวมถึงชาวมาเลย์และชาวโอรังอัซลี (Orang Asli) ชาวจีน ชาวอินเดีย และกลุ่มชาติพันธุ์อื่นๆ รวมถึงผู้ที่ไม่ใช่พลเมือง จำนวนประชากรทั้งหมดประมาณ 61,039 คน (ข้อมูล ณ ปี พ.ศ. 2568) ความหลากหลายทางวัฒนธรรมนี้สะท้อนให้เห็นถึงการหลอมรวมทางสังคมที่ยาวนานและสัมพันธ์กับภูมิทัศน์ทางธรณีวิทยาที่เอื้อต่อการตั้งถิ่นฐานและการพัฒนาอารยธรรม lenggonggeopark.com

อุทยานธรณีโลกยูเนสโกเล็งกง เป็นเพชรเม็ดงามแห่งมาเลเซีย ที่มอบประสบการณ์อันล้ำค่าแก่ผู้มาเยือนในการสำรวจความมหัศจรรย์ทางธรณีวิทยาและมรดกทางวัฒนธรรมอันยาวนาน ด้วยภูมิประเทศที่เกิดจากการทับถมของแม่น้ำและขนาบข้างด้วยเทือกเขาแกรนิตอันยิ่งใหญ่ ประกอบกับหลักฐานทางธรณีวิทยาที่บอกเล่าเรื่องราว ตั้งแต่อดีตกว่า 200 ล้านปี จนถึงการพุ่งชนของอุกกาบาตและการระเบิดของภูเขาไฟครั้งใหญ่ อุทยานแห่งนี้จึงเป็นแหล่งเรียนรู้ที่ไม่เหมือนใคร ความสำคัญทางโบราณคดีในฐานะแหล่งอารยธรรมมนุษย์ยุคแรกเริ่มในเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ยิ่งเสริมให้เล็งกง เป็นสถานที่ที่เชื่อมโยงเราเข้ากับประวัติศาสตร์ของโลกและมนุษยชาติอย่างลึกซึ้ง การส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงธรณีวิทยาอย่างมีความรับผิดชอบและการศึกษาด้านวิทยาศาสตร์โลก จะช่วยให้เราสามารถอนุรักษ์และสืบสานคุณค่าอันเป็นเอกลักษณ์ของอุทยานธรณีโลกเล็งกง ไว้เป็นมรดกให้คนรุ่นหลังต่อไป

เอกสารอ้างอิง (References)