Nares ลาว จำปาสัก ภูเพียงบ่อละเวน (1) : ว่าด้วยที่มาของชื่อเรียกขาน
แผนที่ธรณีวิทยาที่สำรวจโดยนักธรณีวิทยาชาวฝรั่งเศสเมื่อเกือบร้อยปีมาแล้วได้ระบุถึง ที่ราบสูงโบโลเวน (Plateau des Bolovans) โดยบรรยายว่าเป็นที่ราบสูงที่เกิดจากการไหลของลาวา (plateau basalt) มียอดเขาที่สูงสุดอยู่ที่ประมาณ 1,450 เมตรจากระดับน้ำทะเล เมื่อมองไกลๆ จะเห็นเป็นลักษณะของภูเขาขนาดใหญ่ที่เสมือนว่ามียอดราบเรียบ และมีหน้าผาชันอยู่เกือบรอบด้าน คล้ายคลึงกับภูกระดึงและภูหลวงที่เมืองเลยของไทยเรา (ภาพที่ 1) หากจะพิจารณาให้ดีแล้วจะพบว่าเทือกเขานี้จะมีความลาดชันเข้าไปหาใจกลาง (ภาพที่ 2) และบริเวณกลางเขามีลักษณะค่อนข้างเรียบแม้จะมีเนินเขาสูงๆ ต่ำๆ เล็กน้อย โดยมีความสูงโดยเฉลี่ยประมาณ 1,000 เมตรจากระดับน้ำทะเล ที่ราบสูงโบโลเวนที่ฝรั่งเศสตั้งไว้นั้น ตอนนี้จะปรากฏในแผนที่ภาษาอังกฤษว่า โบลาเวน (Bolaven) ส่วนคนลาวนั้นเรียกว่า "ภูเพียงบ่อละเวน" แปลว่า ภูเขาที่มียอดเรียบ และเป็นที่อยู่อาศัยของชนเผ่าละเวน
หมู่บ้านที่ใหญ่ที่สุดตั้งอยู่ใจกลางของยอดเขา มีชื่อเขียนเป็นภาษาอังกฤษตามแบบฝรั่งเศสว่า “Pakxong” คนลาวเรียกว่า “บ้านปากซอง” คนไทยมักจะนึกว่าคงจะเหมือนอำเภอปากช่อง ที่โคราชของเรา และเนื่องจากว่าแถวๆ นี้มีเชื่อเสียงในเรื่องกาแฟเป็นอย่างมาก คนไทยส่วนหนึ่งก็อาจไพล่ไปนึกถึง กาแฟเขาช่องของเรา และทึกทักเอาว่า เนื่องจากคนลาวไม่มีตัว ช.ช้างมีแต่ตัว ซ.ซ่าง ก็เลยเหมาเอาว่า “ปากซอง” ของลาว ก็เหมือนกับ “ปากช่อง” บ้านเรา ซึ่งอันที่จริงเป็นการเข้าใจผิด
ภูเพียงบ่อละเวนเป็นเทือกเขาคลุมพื้นที่ประมาณ 4,500 (90 x 50) ตารางกิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่บางส่วนของแขวงจำปาสัก แขวงอัตตะปือ และแขวงเซกอง สปป. ลาว มีอาณาเขตของเชิงเขาด้านตะวันตกจรดกับ “ของ” (แม่น้ำโขง) ด้านเหนือจรดถึงเซโดน (เซเป็นคำที่ชาวลาวกลางและลาวใต้เรียกแม่น้ำ) เซโดนไหลผ่านเมืองสาละวัน (ที่คนไทยมักจะรู้จักจากเพลง เตี้ยลง สาละวัน เตี้ยลงกันเป็นส่วนใหญ่) จากนั้นไหลไปทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ลงสู่(แม่น้ำ)ของ ที่ที่ปัจจุบันเรียกกันว่า “ปากเซ” (โดยไม่ได้เรียกขานว่าปากโดน เหมือนกับที่แม่น้ำอื่นๆ ไหลลงสู่โขง เช่น ปากซัน ปากงึม) ด้านตะวันออกของภูเพียงปิดด้วยเซกอง ที่ไหลผ่านเมืองเซกอง เมืองอัดตะปือ แล้วไหลไปลงสู่แม่น้ำโขงในเขตประเทศกัมพูชา ส่วนด้านใต้ของภูเพียงก็คือ ที่ราบลุ่มด้านเหนือของเขตคุ้มครองความหลากหลายทางชีวภาพแห่งชาติเซเปียน
มีเรื่องเล่าว่า ชนเผ่าละเวนที่อยู่บนภูเพียงเชื่อว่า ที่อยู่อาศัยของตนเองถูกขนาบด้วยแม่น้ำสองสาย คือ เซโดนกับเซกอง จึงเรียกทำเลที่ตั้งของตนเองว่า หมู่บ้านที่อยู่ระหว่างสอง(แม่)น้ำ(ใหญ่) แต่เนื่องจากชาวละเวนจะพูดโดยการนำเอาประธานกับกรรมหรือกับคุณศัพท์สลับกัน ซึ่งต่างกับแบบไทย ดังนั้น แทนที่จะเรียก “บ้าน (ที่มี) สองปากน้ำ” ก็กลับเป็นบ้าน “ปากสองน้ำ” แล้วจึงกร่อนเป็น “ปากสอง” และเมื่อออกเสียงแบบคนลาวก็กลายเป็น “ปากซอง” พู่นแหล้ว”
สิ่งที่เชิดหน้าชูตาของภูเพียงบ่อละเวนนอกเหนือจากความงาม ความสมบูรณ์ทางธรรมชาติ เช่น ป่าไม้ และน้ำตกแล้ว ก็ยังมีอีกหลายประการ อาทิเช่น กาแฟ และแร่บอกไซต์ รวมทั้งความเชื่อที่ว่า บนยอดภูเพียงนั้น มีหลุมขนาดใหญ่ซ่อนตัวอยู่ อันเป็นหลุมที่เกิดจากการพุ่งชนโลกของอุกกาบาต ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง 2 กิโลเมตร เมื่อประมานแปดแสนปีก่อน ว่าซั่น
.
ที่มา https://www.facebook.com/nares.sattayarak
รวบรวมข้อมูลและภาพ www.iok2u.com
-------------------------------------------------
รวมบทความ นเรศ สัตยารักษ์ (Nares Sattayarak)-------------------------------------------------
ภาพที่ 1 แผนที่แสดงตำแหน่งและขนาดของภูเพียงบ่อละเวน แขวงจำปาสัก ลาว เปรียบเทียบกับภูกระดึง และภูเขียวของไทย
ภาพที่ 2 แผนที่ลายเส้นแสดงตำแหน่งของที่ราบสูงบ่อละเวน และน้ำตกที่สำคัญ (รูปบน) และแผนที่แสดงความสูงจากกูเกิ้ล โปรดสังเกตการวางตัวของชั้นหินบนภูเพียงบ่อละเวนที่เอียงเทลงสู่ใจกลางของภูเขาโดยตลอด เห็นเป็นโครงสร้างชั้นหินรูปประทุนหงายที่ปลายทั้งสองด้านเอียงเข้าหากัน (doubly plunging syncline);