แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออก เกาหลีใต้ 2010 หมู่บ้านประวัติศาสตร์ของเกาหลี ฮาฮเวและยังดง (Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong)

2010 หมู่บ้านประวัติศาสตร์ของเกาหลี ฮาฮเวและยังดง (Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong)

หมู่บ้านประวัติศาสตร์เกาหลี: ฮาฮเวและยังดง มรดกแห่งอารยธรรมขงจื๊อสมัยโชซอน (Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong, Heritage of Joseon Confucian Civilization) 

หมู่บ้านประวัติศาสตร์เกาหลี: ฮาฮเวและยังดง (Historic Villages of Korea: Hahoe and Yangdong) เป็นแหล่งมรดกโลกขององค์การยูเนสโก (UNESCO World Heritage Site) ที่ได้รับการขึ้นทะเบียนในปีคริสตศักราช 2010 (พ.ศ. 2553) โดยเป็นตัวอย่างอันโดดเด่นของหมู่บ้านตระกูล (clan villages) ที่เก่าแก่ที่สุดและได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างดีที่สุดในสาธารณรัฐเกาหลี (Republic of Korea) หมู่บ้านทั้งสองนี้ก่อตั้งขึ้นในราวคริสต์ศตวรรษที่ 14-15 (พุทธศตวรรษที่ 19-20) ในช่วงราชวงศ์โชซอน (Joseon Dynasty, ค.ศ. 1392-1910 / พ.ศ. 1935-2453) ซึ่งเป็นยุคที่อารยธรรมขงจื๊อแบบชนชั้นสูง (aristocratic Confucian culture) เฟื่องฟูและเป็นแก่นสำคัญของการดำเนินชีวิต

หมู่บ้านฮาฮเว (Hahoe) ตั้งอยู่ในเมืองอันดง (Andong) จังหวัดคยองซังเหนือ (North Gyeongsang Province) เป็นที่อยู่หลักของตระกูลรยูแห่งพุงซัน (Ryu clan of Pungsan) ซึ่งโดดเด่นด้วยทำเลที่ตั้งริมแม่น้ำนักดงกัง (Nakdonggang River) ที่ไหลโอบล้อมหมู่บ้านในลักษณะตัว S ขณะที่หมู่บ้านยังดง (Yangdong) ตั้งอยู่ใกล้เมืองคยองจู (Gyeongju) จังหวัดคยองซังบุก (Gyeongsangbuk-do) นับเป็นหมู่บ้านดั้งเดิมที่ใหญ่ที่สุดในเกาหลีใต้ ด้วยบ้านเรือนกว่า 160 หลัง โดยมีหลายหลังที่มีอายุมากกว่า 200 ปี ซึ่งก่อตั้งโดยตระกูลซน (Son clan) และต่อมาได้มีตระกูลอี (Yi clan) เข้ามาตั้งถิ่นฐาน การจัดวางผังหมู่บ้านทั้งสองสะท้อนถึงอุดมคติของขงจื๊อ (Confucian ideals) และหลักการจัดภูมิทัศน์แบบ พุงซู (pungsu หรือ geomancy) เพื่อให้เกิดความกลมกลืนกับธรรมชาติและเสริมสร้างทั้งทางกายและทางจิตวิญญาณจากสภาพแวดล้อมที่รายล้อมด้วยภูเขาป่า แม่น้ำ และทุ่งนาอันกว้างใหญ่ หมู่บ้านทั้งสองแห่งนี้ยังคงเป็นศูนย์รวมที่มีชีวิตชีวาของการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมแบบโชซอน ประเพณีพื้นบ้าน หนังสือที่มีคุณค่า และวัฒนธรรมชุมชนแบบตระกูลที่สืบทอดมาหลายศตวรรษ และได้รับการคุ้มครองภายใต้พระราชบัญญัติคุ้มครองมรดกแห่งชาติ (National Heritage Protection Act) ตั้งแต่ปีคริสตศักราช 1984 (พ.ศ. 2527)

คุณค่าสากลอันโดดเด่น (Outstanding Universal Value)

หมู่บ้านประวัติศาสตร์เกาหลี: ฮาฮเวและยังดง ได้รับการยกย่องในฐานะแหล่งมรดกโลกจากคุณค่าสากลอันโดดเด่น (Outstanding Universal Value) โดยเป็นเครื่องยืนยันถึงมรดกทางวัฒนธรรมและสังคมที่ไม่เหมือนใครของราชวงศ์โชซอนภายใต้เกณฑ์สองข้อดังนี้:

• เกณฑ์ (iii): หมู่บ้านเหล่านี้เป็นพยานหลักฐานอันยอดเยี่ยมของลัทธิขงจื๊อในราชวงศ์โชซอน โดยได้สร้างการตั้งถิ่นฐานที่ปฏิบัติตามอุดมคติของขงจื๊ออย่างเคร่งครัดมานานกว่า 500 ปี เป็นหมู่บ้านตระกูลที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างดีที่สุดจากยุคดังกล่าว แสดงให้เห็นถึงวิวัฒนาการทางสังคมและวัฒนธรรมที่ลึกซึ้ง

• เกณฑ์ (iv): กลุ่มหมู่บ้านเหล่านี้สะท้อนถึงผลกระทบอันลึกซึ้งของราชวงศ์โชซอนต่อการพัฒนาคาบสมุทรเกาหลี การจัดวางผังหมู่บ้านแสดงให้เห็นถึงลำดับชั้นทางสังคมที่ชัดเจน โดยที่อยู่อาศัยของชนชั้นสูง ยังบัน (yangban) ที่มีหลังคากระเบื้องตั้งอยู่บนพื้นที่สูง ในขณะที่บ้านเรือนของสามัญชนที่มีผนังดินและหลังคามุงจากตั้งอยู่บนพื้นที่ต่ำ สะท้อนถึงการจัดระเบียบสังคมและสถาปัตยกรรมตามหลักปรัชญา

นอกจากนี้ การคงอยู่ของวิถีชีวิตแบบขงจื๊อและประเพณีวัฒนธรรมของชุมชนแบบตระกูลที่ยังคงสืบทอดมาจนถึงปัจจุบัน ได้แก่ การแสดงหน้ากากฮาฮเว บยอลชินกุต ทัลโนริ (Hahoe Byeolsingut Mask Play) อันเป็นพิธีกรรมทางไสยศาสตร์ในหมู่บ้านฮาฮเว และพิธีกรรมและประเพณีดั้งเดิมในหมู่บ้านยังดง ล้วนเป็นส่วนสำคัญที่เสริมสร้างคุณค่าสากลอันโดดเด่นนี้

บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม (Historical and Architectural Context)

หมู่บ้านฮาฮเวและยังดงเป็นตัวแทนของหมู่บ้านชนบทที่พัฒนาขึ้นในช่วงต้นราชวงศ์โชซอน (ค.ศ. 1392-1910 / พ.ศ. 1935-2453) โดยเฉพาะในคริสต์ศตวรรษที่ 14-15 (พุทธศตวรรษที่ 19-20) ซึ่งเป็นยุคที่ลัทธิขงจื๊อใหม่ (Neo-Confucianism) มีอิทธิพลอย่างมากต่อโครงสร้างสังคมและสถาปัตยกรรมของเกาหลี

หมู่บ้านฮาฮเว (Hahoe Village) ฮาฮเวตั้งอยู่ในพื้นที่ที่แม่น้ำนักดงกัง (Nakdonggang River) ไหลโอบล้อมสามด้านในรูปตัว S อันเป็นที่มาของชื่อ "ฮาฮเว" ซึ่ง "ฮา" (Ha) แปลว่าแม่น้ำ และ "ฮเว" (Hoe) แปลว่าการหมุนเวียนหรือการหันกลับ หมู่บ้านนี้เป็นที่อยู่ของตระกูลรยูแห่งพุงซัน (Ryu clan of Pungsan) และโดดเด่นด้วยการอนุรักษ์สถาปัตยกรรมสมัยโชซอนที่หลากหลาย ได้แก่ บ้านเรือนของชนชั้นสูงที่มีหลังคากระเบื้อง (noble tile-roofed houses หรือ giwajip) และบ้านของสามัญชนที่มีหลังคามุงจาก (humble thatched-roof commoners' homes หรือ chogajip) การจัดวางอาคารเป็นไปตามหลักการของ พุงซู (geomancy) ที่เน้นความกลมกลืนกับสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติ อาคารสำคัญอื่นๆ รวมถึงโรงเรียนขงจื๊อ (Confucian academies) ศาลา (pavilions) และห้องสมุด (study halls) ซึ่งสะท้อนถึงการให้ความสำคัญกับการศึกษาและการแสวงหาความรู้ในวัฒนธรรมขงจื๊อ

หมู่บ้านยังดง (Yangdong Village) ยังดงตั้งอยู่บนสันเขาของภูเขาซอลชาง (Mt. Seolchang) ใกล้กับเมืองคยองจู ได้รับการยอมรับว่าเป็นหมู่บ้านดั้งเดิมที่ใหญ่ที่สุดในเกาหลี โดยมีบ้านเรือนแบบดั้งเดิมกว่า 160 หลัง ซึ่ง 54 หลังมีอายุมากกว่า 200 ปี หมู่บ้านนี้ก่อตั้งโดยตระกูลซน (Son clan) และต่อมาตระกูลอี (Yi clan) ได้เข้ามาตั้งถิ่นฐาน การจัดผังหมู่บ้านยังดงแสดงให้เห็นถึงลำดับชั้นทางสังคมที่ชัดเจนของราชวงศ์โชซอน โดยบ้านเรือนของชนชั้นสูง ยังบัน (yangban) มักจะตั้งอยู่บนพื้นที่ที่สูงกว่าและโดดเด่นด้วยหลังคากระเบื้องที่สง่างาม ในขณะที่บ้านของสามัญชนตั้งอยู่บนพื้นที่ต่ำกว่าและสร้างด้วยผนังดินและหลังคามุงจาก นอกจากนี้ ยังมีสถาบันการศึกษาขงจื๊อและอาคารอื่นๆ ที่สะท้อนถึงการศึกษาและวิถีชีวิตแบบขงจื๊ออย่างลึกซึ้ง

ทั้งสองหมู่บ้านเป็นตัวอย่างที่เด่นชัดของการสร้างที่อยู่อาศัยที่เคารพต่อธรรมชาติและสะท้อนถึงโครงสร้างทางสังคมและปรัชญาของยุคโชซอน โดยยังคงรักษาเอกลักษณ์ทางสถาปัตยกรรมและวัฒนธรรมดั้งเดิมไว้ได้อย่างสมบูรณ์

จุดเด่นที่สำคัญ (Key Highlights)

หมู่บ้านประวัติศาสตร์เกาหลี: ฮาฮเวและยังดง มีจุดเด่นที่สำคัญหลายประการที่ดึงดูดนักวิชาการและนักท่องเที่ยวจากทั่วโลก:

• ฮาฮเว บยอลชินกุต ทัลโนริ (Hahoe Byeolsingut Mask Play): การแสดงระบำหน้ากากอันเป็นพิธีกรรมทางไสยศาสตร์ (shamanistic rite) ของหมู่บ้านฮาฮเว ที่มีชื่อเสียงระดับโลก ซึ่งได้รับการสืบทอดมาอย่างยาวนานและเป็นส่วนหนึ่งของมรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมที่สำคัญ หน้ากากฮาฮเว (Hahoe masks) ที่ใช้ในการแสดงนี้ยังเป็นงานศิลปะที่มีคุณค่าอีกด้วย นอกจากนี้ยังมีการแสดง เซอนยู จุลบุลโนริ (Seonyu-Julbul-Nori) ซึ่งเป็นการแสดงดอกไม้ไฟแบบดั้งเดิม

• ภูมิทัศน์ธรรมชาติอันงดงาม: ทำเลที่ตั้งของทั้งสองหมู่บ้านได้รับการเลือกสรรอย่างพิถีพิถันตามหลัก พุงซู โดยเฉพาะหมู่บ้านฮาฮเวที่ถูกโอบล้อมด้วยแม่น้ำนักดงกังถึงสามด้าน ก่อให้เกิดทัศนียภาพที่งดงามและสงบเงียบ

• สถาปัตยกรรมแบบราชวงศ์โชซอนที่อนุรักษ์ไว้: หมู่บ้านยังคงรักษาสภาพสถาปัตยกรรมดั้งเดิมของยุคโชซอนไว้ได้อย่างสมบูรณ์ ตั้งแต่บ้านของชนชั้นสูง ยังบัน ที่มีหลังคากระเบื้อง ไปจนถึงบ้านของสามัญชนที่มีหลังคามุงจาก ซึ่งแสดงถึงลำดับชั้นทางสังคมอย่างชัดเจน หลายบ้านยังคงมีผู้อยู่อาศัยเป็นลูกหลานของตระกูลดั้งเดิม

• ศูนย์รวมวัฒนธรรมมีชีวิต: หมู่บ้านเหล่านี้เป็นเหมือนพิพิธภัณฑ์มีชีวิตที่ยังคงมีการดำเนินชีวิตตามประเพณีขงจื๊อ ประเพณีพื้นบ้าน หนังสือโบราณ และระบบชุมชนแบบตระกูล นักท่องเที่ยวสามารถสัมผัสวิถีชีวิตและวัฒนธรรมเกาหลีแบบดั้งเดิมได้อย่างใกล้ชิด

• สถาบันขงจื๊อและหอศึกษา: ภายในหมู่บ้านมีโรงเรียนขงจื๊อ ศาลา และห้องสมุดหลายแห่ง ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ของการให้ความสำคัญกับการศึกษาและปรัชญาในยุคโชซอน

• พิพิธภัณฑ์และศูนย์ข้อมูล: มีพิพิธภัณฑ์หน้ากากฮาฮเว (Hahoe Mask Museum) ใกล้ลานจอดรถของหมู่บ้านฮาฮเว และพิพิธภัณฑ์ที่ทางเข้าหมู่บ้านยังดง (เข้าชมฟรี) ที่ให้ข้อมูลเชิงลึกเกี่ยวกับประวัติศาสตร์ ตระกูล และมรดกทางวัฒนธรรมของหมู่บ้าน

บุคคลสำคัญระดับโลกหลายท่านได้เดินทางมาเยี่ยมชมเพื่อสัมผัสคุณค่าทางประวัติศาสตร์และวัฒนธรรม อาทิ เจ้าฟ้าชายชาร์ลส์ (Prince Charles) แห่งสหราชอาณาจักร เสด็จเยือนยังดงในปีคริสตศักราช 1992 (พ.ศ. 2535) และ 1993 (พ.ศ. 2536) และสมเด็จพระราชินีนาถเอลิซาเบธที่ 2 (Queen Elizabeth II) เสด็จเยือนฮาฮเวในปีคริสตศักราช 1999 (พ.ศ. 2542)

คู่มือและข้อบังคับสำหรับผู้เยี่ยมชม (Visitor Guide and Regulations)

เพื่อรักษาคุณค่าของหมู่บ้านประวัติศาสตร์เกาหลี: ฮาฮเวและยังดง ผู้เยี่ยมชมควรปฏิบัติตามแนวทางและข้อบังคับดังต่อไปนี้:

หมู่บ้านฮาฮเว (Hahoe Folk Village)

• ที่อยู่: 186 Jeonseo-ro, Pungcheon-myeon, Andong-si, Gyeongsangbuk-do (경상북도 안동시 풍천면 전서로 186-8)

• เวลาทำการ:

  • เดือนเมษายน – กันยายน: 09:00 – 17:30 น. (รอบเข้าชมสุดท้าย)

  • เดือนตุลาคม – มีนาคม: 09:00 – 16:30 น. (รอบเข้าชมสุดท้าย)

  • เปิดให้บริการตลอดทั้งปี

• ค่าเข้าชม:

  • บุคคลทั่วไป: ผู้ใหญ่ 5,000 วอน, วัยรุ่น 2,500 วอน, เด็ก 1,500 วอน

  • กลุ่ม (30 คนขึ้นไป): ผู้ใหญ่ 4,000 วอน, วัยรุ่น 2,000 วอน, เด็ก 1,200 วอน

  • พลเมืองอันดง: เด็ก 400 วอน, นักเรียน 800 วอน, ผู้ใหญ่ 2,500 วอน

• ที่จอดรถ: มีบริการที่จอดรถฟรี และมีรถชัทเทิลบัสให้บริการจากลานจอดรถไปยังทางเข้าหมู่บ้าน

• การเดินทาง: โดยสารรถประจำทางสาย 46 จากสถานีขนส่งอันดง (Andong Bus Terminal) ไปยังหมู่บ้านฮาฮเว ใช้เวลาประมาณ 50 นาที

• สอบถามข้อมูล: +82-54-852-3588

• ข้อแนะนำเพิ่มเติม: มีศูนย์ข้อมูลนักท่องเที่ยวพร้อมเจ้าหน้าที่และล่ามมรดกวัฒนธรรม ให้บริการคู่มือและแผนที่หลายภาษา (เกาหลี อังกฤษ ญี่ปุ่น และจีน)

หมู่บ้านยังดง (Yangdong Folk Village)

• ที่อยู่: 134 Yangdongmaeul-gil, Gyeongju-si, Gyeongsangbuk-do (경상북도 경주시 강동면 양동마을길 134)

• เวลาทำการ:

  • เดือนเมษายน – กันยายน: 09:00 – 19:00 น.

  • เดือนตุลาคม – มีนาคม: 09:00 – 18:00 น.

  • หมายเหตุ: เวลาทำการอาจเปลี่ยนแปลงได้เพื่อเคารพความเป็นส่วนตัวของผู้อยู่อาศัยในหมู่บ้าน

• ค่าเข้าชม:

  • บุคคลทั่วไป: ผู้ใหญ่ 4,000 วอน, วัยรุ่น 2,000 วอน, เด็ก 1,500 วอน

  • กลุ่ม: ผู้ใหญ่ 3,400 วอน, วัยรุ่น 1,700 วอน, เด็ก 1,200 วอน

  • เข้าชมฟรี (พร้อมบัตรประจำตัว): ผู้สูงอายุ (65 ปีขึ้นไป) และเด็กก่อนวัยเรียน (6 ขวบลงมา)

• ที่จอดรถ: มีบริการที่จอดรถฟรี แม้ว่าผู้เดินทางด้วยรถยนต์ส่วนตัวควรทราบว่าอาจมีค่าธรรมเนียมจอดรถเมื่อเดินทางมาถึง

• การเดินทาง:

  • ระบบขนส่งสาธารณะจากคยองจู: โดยสารรถประจำทางสาย 203 หรือ 204 จากสถานีคยองจู (Gyeongju Station) หรือสถานีขนส่งคยองจู (Gyeongju Bus Terminal) ลงที่ป้ายหมู่บ้านยังดง (Yangdong Village) ใช้เวลาเดินทางประมาณ 1 ชั่วโมง รถประจำทางสาย 203 จะไปถึงทางเข้าหมู่บ้านโดยตรง หากพลาดสาย 203 สามารถใช้สาย 206 แล้วเดินประมาณ 750 เมตร (ประมาณ 8 นาที) ถึงหมู่บ้าน

  • รถยนต์ส่วนตัว/แท็กซี่: ใช้เวลาขับรถประมาณ 30 นาทีจากใจกลางเมืองคยองจู

• สอบถามข้อมูล: +82-54-762-2630

• ข้อแนะนำเพิ่มเติม: ควรใส่รองเท้าที่สวมใส่สบาย เนื่องจากหมู่บ้านมีขนาดใหญ่ ผู้เยี่ยมชมควรเคารพความเป็นส่วนตัวของผู้อยู่อาศัยและรักษาความสงบเรียบร้อย บ้านหลายหลังสามารถชมได้จากภายนอก แต่โดยทั่วไปแล้วภายในอาคารที่ได้รับการกำหนดให้เป็นทรัพย์สินทางวัฒนธรรมจะไม่เปิดให้เข้าชม มีบริการทัวร์รถบัสพร้อมไกด์นำเที่ยวจากคยองจู ซึ่งมักให้บริการเฉพาะช่วงสุดสัปดาห์ ควรจองล่วงหน้า

บทสรุป (Conclusion)

หมู่บ้านประวัติศาสตร์เกาหลี: ฮาฮเวและยังดง ยืนหยัดเป็นเครื่องยืนยันอันทรงพลังถึงอารยธรรมขงจื๊อและวัฒนธรรมชนชั้นสูงของราชวงศ์โชซอน หมู่บ้านทั้งสองแห่งนี้มิเพียงแต่เป็นแหล่งรวบรวมสถาปัตยกรรมแบบดั้งเดิมที่ได้รับการอนุรักษ์ไว้อย่างสมบูรณ์เท่านั้น แต่ยังเป็นชุมชนที่มีชีวิตที่สืบทอดวิถีชีวิต ประเพณี และค่านิยมของขงจื๊อมาหลายศตวรรษ การจัดวางผังหมู่บ้านที่สะท้อนหลักปรัชญา พุงซู และลำดับชั้นทางสังคมอันชัดเจน ร่วมกับการอนุรักษ์มรดกทางวัฒนธรรมทั้งที่จับต้องได้และจับต้องไม่ได้ ได้มอบคุณค่าสากลอันโดดเด่นแก่แหล่งมรดกโลกแห่งนี้ การเยี่ยมชมหมู่บ้านฮาฮเวและยังดงจึงเป็นการเดินทางย้อนเวลาที่ลึกซึ้งสู่แก่นแท้ของประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมเกาหลี ซึ่งยังคงรักษาจิตวิญญาณแห่งอดีตไว้อย่างภาคภูมิ

.

------------------------