Waiyapot ep057 Bushveld Igneous Complex (BIC) หินอัคนีแทรกซอน Bushveld
Fig. 57.1 Periodic Table showing the platinum group elements.
EP. 57 Bushveld Igneous Complex (BIC) หินอัคนีแทรกซอน Bushveld
Bushveld Igneous Complex (BIC) เป็น layered igneous intrusion ที่ใหญ่ที่สุดของ Earth's crust เป็นส่วนขอบของแอ่งกระทะโบราญ Transvaal Basin ของ S. Africa ที่เกิดขึ้นเมื่อ 2,000 ล้านปีก่อน ในมหายุค Paleo Proterozoic เป็นแหล่งแร่ขนาดยักษ์ (giant deposits) ของแร่หลายชนิด ได้แก่ แร่ platinum group elements (PGEs) platinum, palladium, osmium, iridium, rhodium, and ruthenium ที่ใหญ่ที่สุดในโลก นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งแร่ chromium แร่ tin, titanium and vanadium และแหล่งหินประดับขนาดใหญ่
BIC ปรากฏคลุมพื้นที่ขนาด 240x400 sq.km. หนาเฉลี่ย 8 km. เกิดจากการประทุขึ้นมาของ magma จากชั้น mantle เมื่อ 2,050 Ma. เข้าไปในหินบริเวณ (country rocks) ที่ประกอบด้วยหินชั้นและหิน basalts จัดเป็น large igneous province (LIP) แบ่งเป็น 3 ชุดหินได้แก่ 1 Lebowa Granite Suite (large A-type granitic intrusions), 2 Rustenburg Layered Suite (ประกอบด้วย mafic-ultramafic cumulated sequences), และ Rashoop Granophyre Suite (granophyric rocks คือหินแกรนิตที่มีน้ำและ volatile เป็นส่วนประกอบมากคล้ายกับ micro pegmatite) การแข็งตัวของ magma มีการตกผลึกแยกส่วน (magmatic differentiation) แยกตัวเป็นแถบชั้น (layer) คล้ายขนมชั้น เฉพาะส่วนที่เป็น Rustenburg Layered Suite แบ่งเป็น 5 โซนจากล่างสุดขึ้นไปบนสุด คือ
1. Maginal zone ประกอบด้วยหิน ultramafic จำพวก massive, fine to medium-grained norite and gabbronorite
2. Lower zone ประกอบด้วยหิน ultramafic ได้แก่ harzbergite, bronzitite, dunite, peridotite
3. Critical zone ประกอบด้วยหิน ultramafic จำพวก bronzitite, chromitite, norite, anorthosite เป็น layered mafic intrusion (LMI) ในลักษณะ stratiform chromitite layers ซึ่งเรียกว่า reef ในโซนนี้มีการแบ่ง ออกเป็น 3 layers จากล่างขึ้นบนได้แก่ Plat Reef, UG-2 Reef, และ Merensky Reef,
4. Main Zone ประกอบด้วยหิน anorthosite, gabbro-norite มีการสะสมตัวของแร่ chromite ในส่วนฐานของ zone นี้ด้วย
5. Upper zone ประกอบด้วยหิน gabbro, troctolite, diorite
BIC เป็นแหล่ง PGE ที่ใหญ่ที่สุดในโลก คิดเป็นปริมาณสำรอง 75 % platinum ของโลก 50 % palladium ของโลก นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งแร่ chromium, nickel, REE, ขนาดใหญ่ของโลกอีกด้วย
Bushveld Igneous Complex (BIC) เป็น layered igneous intrusion ที่ใหญ่ที่สุดของ Earth's crust เป็นส่วนขอบของแอ่งกระทะโบราญ Transvaal Basin ของ S. Africa ที่เกิดขึ้นเมื่อ 2,000 ล้านปีก่อน ในมหายุค Paleo Proterozoic เป็นแหล่งแร่ขนาดยักษ์ (giant deposits) ของแร่หลายชนิด ได้แก่ แร่ platinum group elements (PGEs) platinum, palladium, osmium, iridium, rhodium, and ruthenium ที่ใหญ่ที่สุดในโลก นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งแร่ chromium แร่ tin, titanium and vanadium และแหล่งหินประดับขนาดใหญ่
BIC ปรากฏคลุมพื้นที่ขนาด 240x400 sq.km. หนาเฉลี่ย 8 km. เกิดจากการประทุขึ้นมาของ magma จากชั้น mantle เมื่อ 2,050 Ma. เข้าไปในหินบริเวณ (country rocks) ที่ประกอบด้วยหินชั้นและหิน basalts จัดเป็น large igneous province (LIP) แบ่งเป็น 3 ชุดหินได้แก่ 1 Lebowa Granite Suite (large A-type granitic intrusions), 2 Rustenburg Layered Suite (ประกอบด้วย mafic-ultramafic cumulated sequences), และ Rashoop Granophyre Suite (granophyric rocks คือหินแกรนิตที่มีน้ำและ volatile เป็นส่วนประกอบมากคล้ายกับ micro pegmatite) การแข็งตัวของ magma มีการตกผลึกแยกส่วน (magmatic differentiation) แยกตัวเป็นแถบชั้น (layer) คล้ายขนมชั้น เฉพาะส่วนที่เป็น Rustenburg Layered Suite แบ่งเป็น 5 โซนจากล่างสุดขึ้นไปบนสุด คือ
1. Maginal zone ประกอบด้วยหิน ultramafic จำพวก massive, fine to medium-grained norite and gabbronorite
2. Lower zone ประกอบด้วยหิน ultramafic ได้แก่ harzbergite, bronzitite, dunite, peridotite
3. Critical zone ประกอบด้วยหิน ultramafic จำพวก bronzitite, chromitite, norite, anorthosite เป็น layered mafic intrusion (LMI) ในลักษณะ stratiform chromitite layers ซึ่งเรียกว่า reef ในโซนนี้มีการแบ่ง ออกเป็น 3 layers จากล่างขึ้นบนได้แก่ Plat Reef, UG-2 Reef, และ Merensky Reef,
4. Main Zone ประกอบด้วยหิน anorthosite, gabbro-norite มีการสะสมตัวของแร่ chromite ในส่วนฐานของ zone นี้ด้วย
5. Upper zone ประกอบด้วยหิน gabbro, troctolite, diorite
BIC เป็นแหล่ง PGE ที่ใหญ่ที่สุดในโลก คิดเป็นปริมาณสำรอง 75 % platinum ของโลก 50 % palladium ของโลก นอกจากนี้ยังเป็นแหล่งแร่ chromium, nickel, REE, ขนาดใหญ่ของโลกอีกด้วย
.
ที่มา
- https://www.facebook.com/weerasak.phomthong
รวบรวมข้อมูลและภาพ
-------------------------------------------------
บทความ ไวยพจน์ วรกนก (Waiyapot Worakanok) รวมข้อมูล
รวมบทความที่น่าสนใจจากนักธรณีวิทยาของไทย-------------------------------------------------
Fig. 57.2 Bushveld Igneous Complex (BIC) Geologic Map and Mine locations.
Fig. 57.3 Bushveld Igneous Complex (BIC) Geologic Map and Mine locations.
Fig. 57.4 Bushveld Igneous Complex (BIC) Mineralization Zones.
Fig. 57.5 Mafic and Ultra mafic Classification.
Fig. 57.6 Bushveld Igneous Complex (BIC) PGEs’s reserves.
Fig. 57.7 Bushveld Igneous Complex (BIC) pictures of ore layers