CT54 วางแผนวัสดุคงคลัง (Inventory planning) ด้วยการสร้างสมดุลในซัพพลายเชน (Demand supply balance)

CT54 วางแผนวัสดุคงคลัง (Inventory planning) ด้วยการสร้างสมดุลในซัพพลายเชน (Demand supply balance)

ลิขสิทธิ์ สำนักโลจิสติกส์

กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่

ปัญหาสินค้าสำเร็จรูปขาดมือ (Inventory Out of Stock) นับเป็นปัญหาที่องค์กรหรือสถานประกอบการหลายแห่งประสบบ่อยครั้ง สินค้าสำเร็จรูปขาดมือเกิดขึ้นเมื่อมีความต้องการสินค้าแต่ไม่มีสินค้าที่จะส่งมอบให้แก่ลูกค้า ส่งผลให้ขาดโอกาสในการขายสูญเสียโอกาสทำกำไร ความเชื่อมั่นของลูกค้าลดต่ำลง ในด้านต้นทุนที่เกิดขึ้นนั้น ได้แก่ การสูญเสียรายได้เนื่องจากลูกค้าไปซื้อที่อื่น หรืออาจจะเป็นค่าใช้จ่ายในการลดราคาสินค้าเพื่อจูงใจให้ลูกค้ารอสินค้า นอกจากนี้การสูญเสียความเชื่อใจ และความพึงพอใจของลูกค้า สามารถนับเป็นค่าใช้จ่ายเนื่องจาการขาดแคลนสินค้าได้ด้วย

การวางแผนวัสดุคงคลัง (Inventory planning) มีด้วยกันหลายวิธี สำหรับการสร้างสมดุลในซัพพลายเชน (Demand supply balance) เป็นวิธีหนึ่งที่นำมาช่วยในการวางแผนวัสดุคงคลัง

Demand supply balance เป็นวิธีการคำนวณขั้นพื้นฐาน รวมทั้งเป็นกรอบของการวางแผนที่ทำให้มองเห็นภาพรวมของการจัดการซัพพลายเชน ได้แก่ ปริมาณนำออกจากระบบ ปริมาณที่นำเข้ามาในระบบ และปริมาณที่คงเหลืออยู่ในระบบ ในช่วงระยะเวลาหนึ่งของการวางแผน    สถานประกอบการควรจัดทำตาราง Demand supply balance ในหลายรูปแบบ ดังตัวอย่างที่แสดงในตารางที่ 1 ถึงตาราง 5

ตารางที่ 1 Demand Supply Balance ของผลิตภัณฑ์เป็นรายปี

ตารางที่ 2 Demand Supply Balance ของผลิตภัณฑ์เป็นรายไตรมาส

ตารางที่ 3 Demand Supply Balance ของผลิตภัณฑ์เป็นรายเดือน

ตารางที่ 4 Demand Supply Balance ของผลิตภัณฑ์เป็นรายสัปดาห์

ตารางที่ 5 Demand Supply Balance ของผลิตภัณฑ์เป็นรายวัน

และยังอาจลงรายละเอียดต่อไปอีกเป็นรายชั่วโมง ถ้าหากว่าการจัดทำดังกล่าวก่อให้เกิดประโยชน์ในการติดตามความเคลื่อนไหวของสถานะสินค้าคงคลัง และควบคุมการจัดการการผลิตและโลจิสติกส์ได้ละเอียดยิ่งขึ้น  

นอกจากผลิตภัณฑ์หรือสินค้าสำเร็จรูปแล้ว ยังสามารถจัดทำ Demand supply balance ของวัตถุดิบ บรรจุภัณฑ์ อะไหล่ วัสดุทุกอย่างที่ต้องการการวางแผนซัพพลายเชน รูปแบบของการทำ Demand supply balance จะเหมือนกับผลิตภัณฑ์ แต่ตัวแปรที่นำเข้ามาในระบบ และนำออกจากระบบจะเปลี่ยนไป กล่าวคือการนำเข้าระบบมักเป็นการซื้อเข้า การนำออกจากระบบคือการนำไปใช้ ดังตัวอย่างในตารางที่ 6

ตารางที่ 6 Demand Supply Balance ของวัตถุดิบเป็นรายเดือน

การจัดทำ Demand supply balance ทำให้สามารถมองเห็นสถานะและการเคลื่อนไหวของสินค้าหรือวัตถุดิบคงเหลือในระบบในแต่ละงวดเวลา ซึ่งเป็นผลจากการนำเข้าและจ่ายออกจากระบบ คำว่าระบบในที่นี้ อาจหมายถึง สินค้าคงคลังทั้งหมดของสถานประกอบการ หรือหน่วยผลิตหนึ่ง ๆ หรือคลังสินค้าหนึ่ง ๆ หรือคลังวัตถุดิบหนึ่ง ๆ ก็ได้

สมการในการทำ Demand Supply Balance ของผลิตภัณฑ์ คือ

                             ต้นงวด + ผลิต   –   ขาย         =     ปลายงวด

หรือ              ต้นงวด  + ผลิต                       =     ปลายงวด + ขาย

                                          ผลิต                        =     (ปลายงวด – ต้นงวด) + ขาย

จากสมการ Demand supply balance ดังกล่าวจะเห็นได้ว่า เวลาต้องการตัดสินใจว่าควรจะผลิตสินค้าเท่าไร ก็ต้องพิจารณาจากปริมาณที่ต้องการขาย ประกอบกับการเปลี่ยนแปลงของปริมาณสินค้าคงคลังด้วยเสมอ สมการอย่างง่ายที่มีการคำนวณเพียงบวกและลบเท่านั้น แต่ในความเป็นจริง หลาย ๆ สถานประกอบการยังไม่ได้จัดทำ Demand supply balance เพื่อการวางแผนการผลิตและแผนสินค้าคงคลังปลายงวดอย่างเหมาะสม