แหล่งมรดกโลก เอเชียตะวันออกเฉียงใต้ เวียดนาม 2014/2557 แหล่งภูมิทัศน์ตรังอัน (Trang An Landscape Complex)

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอาน: มรดกโลกแห่งความงดงามทางธรรมชาติและวัฒนธรรมอันล้ำค่าแห่งเวียดนาม

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอาน (Trang An Landscape Complex) ซึ่งตั้งอยู่ในจังหวัดนิญบิ่ญ (Ninh Binh Province) ทางตอนเหนือของประเทศเวียดนาม เป็นแหล่งมรดกโลกของยูเนสโก (UNESCO World Heritage Site) ที่ได้รับการยอมรับในฐานะแหล่งมรดกโลกแบบผสมผสาน (Mixed Cultural and Natural Property) เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน พ.ศ. 2557 (ค.ศ. 2014) ความโดดเด่นของสถานที่แห่งนี้อยู่ที่ภูมิทัศน์ธรรมชาติอันงดงามตระการตาและประวัติศาสตร์วัฒนธรรมอันยาวนาน

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอาน มีลักษณะเป็นภูเขาหินปูนยอดเขาโดด (Limestone Karst Peaks) ที่มักถูกบรรยายว่าเป็น "ภูมิทัศน์หินปูนยอดเขาโดดในเขตร้อนชื้น" (Humid Tropical Tower-Karst Landscape) ที่มีหุบเขามากมายซึ่งมักจมอยู่ใต้น้ำหรือถูกโอบล้อมด้วยหน้าผาสูงชันเกือบตั้งตรง นอกจากนี้ยังเป็นที่รู้จักจากระบบทางน้ำใต้ดินที่ซับซ้อน ซึ่งหลายแห่งสามารถล่องเรือขนาดเล็กเข้าไปได้ และมีถ้ำจำนวนมาก การผสมผสานระหว่างภูเขาสูง ป่าฝนเขตร้อน และน้ำใสสะอาด สร้างสรรค์ทัศนียภาพที่เงียบสงบและสวยงามน่าทึ่ง

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอานประกอบด้วยพื้นที่คุ้มครองอย่างเป็นทางการสามแห่ง ได้แก่:

• เมืองหลวงเก่าฮวาลือ (Hoa Lu Ancient Capital): อดีตเมืองหลวงของเวียดนามในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 10 และ 11 (พุทธศตวรรษที่ 15 และ 16)

• ภูมิทัศน์งดงามจ่างอาน-ตามก๊ก-บิ๊กด่อง (Trang An-Tam Coc-Bich Dong Scenic Landscape): เป็นที่รู้จักจากความงดงามและเส้นทางล่องเรือ

• ป่าสงวนฮวาลือ (Hoa Lu Special-Use Forest): มีส่วนสำคัญต่อความหลากหลายทางระบบนิเวศของกลุ่มภูมิทัศน์

คุณค่าโดดเด่นระดับสากล (Outstanding Universal Value)

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอานมีคุณค่าโดดเด่นระดับสากลภายใต้เกณฑ์หลายประการ ดังนี้:

• เกณฑ์ (v) (ด้านวัฒนธรรม): สถานที่แห่งนี้เป็นหลักฐานอันยอดเยี่ยมที่แสดงให้เห็นถึงการปฏิสัมพันธ์ของมนุษย์ยุคแรกเริ่มกับภูมิทัศน์ธรรมชาติ และการปรับตัวให้เข้ากับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศและสิ่งแวดล้อมที่สำคัญตลอดระยะเวลากว่า 30,000 ปี รวมถึงการถูกน้ำท่วมซ้ำหลายครั้งโดยทะเลหลังยุคน้ำแข็งครั้งสุดท้าย ร่องรอยทางโบราณคดีของกิจกรรมของมนุษย์อย่างต่อเนื่องได้ถูกค้นพบในถ้ำต่างๆ ที่ระดับความสูงแตกต่างกัน

• เกณฑ์ (vii) (ด้านธรรมชาติ): มีภูมิทัศน์หินปูนยอดเขาโดด (Karst Towers) คุณภาพสูง ปกคลุมด้วยป่าฝนและล้อมรอบด้วยแม่น้ำ ถ้ำ และแอ่งปิดล้อม ได้รับการยอมรับว่าเป็นตัวอย่างที่โดดเด่นของภูมิทัศน์หินปูนยอดเขาโดดในเขตร้อนชื้น (Humid Tropical Tower-Karst) ซึ่งอยู่ในช่วงสุดท้ายของวิวัฒนาการทางธรณีสัณฐาน (Geomorphic Evolution)

• เกณฑ์ (viii) (ด้านธรรมชาติ): กลุ่มภูมิทัศน์นี้แสดงให้เห็นถึงธรณีสัณฐาน (Geomorphology) และความงามทางธรรมชาติที่ยอดเยี่ยม รวมถึงภูมิทัศน์เฟิงชง (Fengcong Landscape) ที่เป็นเอกลักษณ์ของหินปูนยอดเขาโดด (Karst Towers) ที่เชื่อมต่อกันด้วยสันเขา และภูมิประเทศแบบค็อกพิต (Cockpit Terrain) ที่มีผนังสูงชันปกคลุมด้วยป่าฝน

บริบททางประวัติศาสตร์และสถาปัตยกรรม (Historical and Architectural Context)

ด้านประวัติศาสตร์: กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอานเป็นพื้นที่ที่มีการค้นพบหลักฐานกิจกรรมของมนุษย์อย่างต่อเนื่องยาวนานกว่า 30,000 ปี แสดงให้เห็นถึงการตั้งถิ่นฐานและการปรับตัวของมนุษย์ในสภาพแวดล้อมที่หลากหลาย เมืองหลวงเก่าฮวาลือ (Hoa Lu Ancient Capital) ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งของกลุ่มภูมิทัศน์นี้ เคยเป็นศูนย์กลางอำนาจของเวียดนามในช่วงคริสต์ศตวรรษที่ 10 และ 11 (พุทธศตวรรษที่ 15 และ 16) โดยเฉพาะในสมัยราชวงศ์ดิงห์ (Đinh Dynasty) และต้นราชวงศ์เล (Early Lê Dynasty) ถือเป็นช่วงเวลาสำคัญที่เวียดนามรวมชาติและสร้างเอกราชจากจีน ซึ่งเป็นข้อเท็จจริงทางประวัติศาสตร์ที่ได้รับการยืนยันจากหลักฐานทางโบราณคดีและบันทึกทางประวัติศาสตร์ ไม่มีตำนานที่สำคัญโดดเด่นในรายงานที่ระบุไว้ชัดเจนเกี่ยวกับการก่อตั้งเมืองหลวงแห่งนี้ แต่มันเป็นศูนย์กลางการเมืองและวัฒนธรรมที่สำคัญในยุคโบราณ

ด้านสถาปัตยกรรม: แม้ว่าโครงสร้างทางสถาปัตยกรรมขนาดใหญ่จะไม่ใช่จุดเด่นหลักของกลุ่มภูมิทัศน์นี้ แต่ก็มีโบราณสถานและศาสนสถานหลายแห่งที่สะท้อนถึงประวัติศาสตร์และวัฒนธรรมของภูมิภาค อาทิ วัดบิ๊กด่อง (Bich Dong Pagoda) และวัดไบ๋ดิ่ญ (Bai Dinh Pagoda) ซึ่งเป็นวัดพุทธที่มีความสำคัญทางประวัติศาสตร์และศิลปะ การก่อสร้างวัดเหล่านี้มักผสมผสานเข้ากับภูมิทัศน์ธรรมชาติของภูเขาหินปูนและถ้ำ แสดงให้เห็นถึงการใช้ประโยชน์จากสภาพแวดล้อมทางธรรมชาติในการสร้างสรรค์สถาปัตยกรรมทางศาสนา ในด้านของ "สถาปัตยกรรมธรรมชาติ" กลุ่มภูมิทัศน์นี้แสดงให้เห็นถึงการก่อตัวของหินปูน (Limestone Formations) อันซับซ้อน ซึ่งเกิดจากการกัดเซาะของน้ำและลมมาเป็นเวลานับล้านปี สร้างเป็นถ้ำ อุโมงค์ และหน้าผาหินปูนสูงชันที่โดดเด่น

จุดเด่นสำคัญ (Key Highlights)

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอานนำเสนอจุดเด่นที่หลากหลายทั้งด้านธรรมชาติและวัฒนธรรม:

• ความหลากหลายทางชีวภาพ: พื้นที่นี้เป็นแหล่งรวมระบบนิเวศที่หลากหลาย รวมถึงระบบนิเวศภูเขาหินปูนและระบบนิเวศทางน้ำ ซึ่งเป็นที่อยู่อาศัยของพืชกว่า 600 ชนิด และสัตว์กว่า 200 ชนิด โดยบางชนิดอยู่ในบัญชีแดงของเวียดนาม (Vietnam's Red List) แสดงถึงความอุดมสมบูรณ์ทางธรรมชาติ

• ภูมิทัศน์ทางธรณีวิทยาที่โดดเด่น: ลักษณะของภูมิทัศน์หินปูนยอดเขาโดด (Karst Towers) และถ้ำใต้ดินที่เชื่อมต่อกันด้วยแม่น้ำ ทำให้เกิดทัศนียภาพที่งดงามและเป็นเอกลักษณ์ ซึ่งเป็นตัวอย่างที่ยอดเยี่ยมของการวิวัฒนาการทางธรณีสัณฐาน

• โบราณสถานทางวัฒนธรรม: เมืองหลวงเก่าฮวาลือ รวมถึงวัดและศาลเจ้าต่างๆ เช่น วัดบิ๊กด่อง (Bich Dong Pagoda) และวัดไบ๋ดิ่ญ (Bai Dinh Pagoda) เป็นประจักษ์พยานทางประวัติศาสตร์ที่สำคัญของเวียดนาม

• กิจกรรมการท่องเที่ยว: การล่องเรือผ่านทางน้ำและถ้ำต่างๆ เป็นกิจกรรมยอดนิยมที่เปิดโอกาสให้นักท่องเที่ยวได้สัมผัสความงามของธรรมชาติอย่างใกล้ชิด นอกจากนี้ การปั่นจักรยานระหว่างศาลเจ้าและวัดยังเป็นอีกหนึ่งวิธีที่ดีในการสำรวจพื้นที่

แม้จะมีศักยภาพในการเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่สำคัญ กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอานกำลังเผชิญกับความท้าทายด้านการอนุรักษ์ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแรงกดดันจากการท่องเที่ยวที่เพิ่มขึ้นอย่างรวดเร็ว ซึ่งจำเป็นต้องมีการบริหารจัดการอย่างรอบคอบเพื่อลดผลกระทบเชิงลบที่อาจเกิดขึ้นและรักษาคุณภาพของประสบการณ์การเยี่ยมชม

กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอาน (Trang An Landscape Complex) เป็นแหล่งมรดกโลกที่ล้ำค่าอย่างยิ่ง ซึ่งสะท้อนให้เห็นถึงการผสานรวมกันอย่างกลมกลืนระหว่างความงามทางธรรมชาติอันโดดเด่นและมรดกทางวัฒนธรรมอันยาวนาน จากภูมิทัศน์หินปูนยอดเขาโดด (Karst Tower Landscape) ที่งดงามตระการตาและระบบนิเวศที่อุดมสมบูรณ์ ไปจนถึงหลักฐานทางโบราณคดีของกิจกรรมมนุษย์ที่ย้อนหลังไปกว่า 30,000 ปี และอดีตเมืองหลวงเก่าแก่ สถานที่แห่งนี้มอบภาพรวมอันสมบูรณ์ของวิวัฒนาการทั้งทางธรรมชาติและวัฒนธรรม การรักษาคุณค่าโดดเด่นระดับสากลนี้ ผ่านการบริหารจัดการการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืนและการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติและวัฒนธรรม จึงเป็นสิ่งสำคัญยิ่ง เพื่อให้กลุ่มภูมิทัศน์จ่างอานยังคงเป็นแหล่งเรียนรู้และแหล่งท่องเที่ยวเชิงอนุรักษ์ที่ทรงคุณค่าสืบไป

-------------------------

เที่ยวแหล่งมรดกโลก (World Heritage Site)

เที่ยวรอบโลก (Travel World)