CT51 การบริหารจัดการ Logistics ที่ดีกุญแจความสำเร็จของ IKEA ผู้นำด้านการค้าปลีกเฟอร์นิเจอร์ (Logistics: Key Success of IKEA – Leader in Furniture Retail)
ลิขสิทธิ์ © พ.ศ.2551 กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่
ผู้เขียน ดร. พงษ์ธนา วณิชย์กอบจินดา
1) บทนำ
เมื่อผู้ลูกค้าผู้ต้องการตกแต่งบ้าน เดินเข้าไปซื้อเฟอร์นิเจอร์หรืออุปกรณ์ตกแต่งบ้านต่างใน IKEA พบว่าใน IKEA นั้นให้บริการในลักษณะของการบริการตนเอง (Self-Service) ทั้งการเลือกซื้อ หลังจากลูกค้าได้สินค้าตามที่ต้องการก็สามารถเดินไปหยิบเองที่บริเวณส่วนที่เป็นคลังสินค้า (แผนภาพที่ 1 ภาพภายใน IKEA) และนำกลับไปประกอบเอง ซึ่งวิธีการนี้นักวิเคราะห์ทางธุรกิจได้ให้คิดเห็นว่าเป็นวิธีการที่ชาญฉลาด โดยที่ IKEA จะสามารถลดต้นทุนในการบริหารจัดการลง และเป็นผู้นำด้านการค้าปลีกของอุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์
แผนภาพที่ 1 ภาพแสดงการจัดร้านของ IKEA
นักวิเคราะห์พบว่าปัจจัยสำคัญที่ทำให้ IKEA เป็นผู้นำทางด้านต้นทุนที่สามารถความสามารถในการแข่งขันในอุตสาหกรรมนี้ คือ การบริหารการจัดการ Supply Chain ที่มีประสิทธิภาพ แนวทางปฏิบัติที่เป็นเลิศของ IKEA การเข้าบริหารต้นทุนที่เกิดขึ้นใน Value Chain ตั้งแต่วัตถุดิบ กระบวนการผลิต บรรจุภัณฑ์ ระบบจัดเก็บและสินค้าคงคลัง การจัดส่งจนถึงมือลูกค้า ดังนั้นในบทความนี้ผู้เขียนจะเสนอแนวปฏิบัติที่เป็นของ IKEA เพื่อเป็นแนวปฏิบัติที่ดีในการนำระบบการจัดการโลจิสติกส์เข้าไปประยุทต์กับอุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์ของไทยเพื่อเพิ่มศักยภาพในการแข่งขันในอนาคต
2) แนวความคิดการบริหารจัดการโลจิสติกส์ของ IKEA
ดังที่กล่าวมาในหัวข้อที่ 1 ที่แสดงให้เห็นว่าความสามารถในการบริหารต้นทุนของ IKEA นั้นอยู่การบริหารจัดการ Supply Chain & Logistics ดังนั้น IKEA จึงได้วิเคราะห์โครงสร้างของต้นทุนทั้งระบบ โซ่อุปทาน IKEA พบว่าต้นทุนหลักของ IKEA นั้นอยู่ที่ต้นทุนของสินค้าคงคลัง ดังแสดงในแผนภาพที่ 2 ดังนั้น IKEA จึงต้องวางแผนที่บริหารจัดการและ ลดต้นทุนด้าน Inventory ทั้ง Supply Chain
แผนภาพที่ 2 Inventory Flows With in the Supply Chain
ในกระบวนการลดต้นทุนตลอด Supply Chain นั้น IKEA ได้ให้ความสำคัญใน 3 กิจกรรมหลัก ๆ ดังต่อไปนี้ ได้แก่ กิจกรรมการจัดซื้อ กิจกรรมการขนส่งสินค้าและกระจายสินค้าและ กิจกรรมการควบคุมคุณภาพในกิจกรรมการจัดซื้อนั้น IKEA จะได้ไม่ได้มุ่งความสำคัญไปที่ Supplier ที่สามารถขายของที่มีราคาที่ถูก แต่ IKEA มุ่งเน้นไปที่ Supplier ที่มีศักยภาพในการพัฒนาอย่างต่อเนื่องในอนาคต อย่างไรก็ตามหาก Supplier กลุ่มนี้มีปัญหาเรื่องต้นทุนการผลิต IKEA ก็จะส่งเจ้าหน้าที่ผู้เชี่ยวชาญเข้าไปวางแผนร่วมกัน ในด้านกระบวนการนี้ IKEA ได้มีนโยบายให้มีการวางแผนพัฒนาร่วมกับ Supplier อยู่ตลอดเวลาเพื่อหารูปแบบในการขนส่งและการกระจายสินค้าที่ ถูกกว่าและเหมาะสมกับลักษณะของผลิตภัณฑ์ตลอด Supply Chain รวมถึงการวางแผนออกแบบการตั้ง DC หรือ การทำCross Docking การออกแบบ Packaging Pallet และการประเมินการเลือกใช้วิธีการขนส่งสินค้าดังแสดงในตารางที่ 1
ตารางที่ 1 การเปรียบเทียบรูปแบบการขนส่งสินค้าของ IKEA
ในการเลือก Supplier และการวางแผนการขนส่งกระจายสินค้า ก็เปรียบเสมือนกับการประกันคุณภาพ เนื่องจากหาก IKEA ได้ Supplier ที่ดีมีประสิทธิภาพ นั่นก็หมายถึงคุณภาพสินค้าของ IKEA ก็จะดีไปด้วย แต่ในนิยามของคำว่า คุณภาพของ IKEA นั้น IKEA ได้ให้ความสำคัญของคุณภาพคือ 1) สินค้ามีอยู่ที่ชั้นวางของอยู่ตลอดเวลาและไม่จำเป็นต้องมีการเก็บสินค้าปริมาณมาก และ 2) ตรงตามความต้องการของลูกค้า ลูกค้าได้ของดีมีคุณภาพและจะไม่การนำสินค้ามาคืน
เนื่องจาก เฟอร์นิเจอร์ และของประดับตกแต่งบ้าน เป็นสินค้าเป็นสินค้าประเภทที่มี Product Life Cycle สั้นและเปลี่ยนแปลงตามสมัยนิยม ดังนั้นในสินค้าประเภทเฟอร์นิเจอร์และเครื่องประดับ จึงไม่ควรมีการเก็บสินค้าไว้นาน ยิ่งกว่านั้นในอดีต ในการออกผลิตภัณฑ์ผู้ออกแบบและผู้ผลิตไม่เคยคำนึงถึงความต้องการที่แท้จริงของผู้บริโภคที่แท้จริง (End User) รวมทั้งไม่เคยมีการพยากรณ์ร่วมกับผู้ขาย ซึ่งจะเป็นผลิตแบบ PUSH ดังนั้น IKEA จึงได้กำหนดการทำวิจัยตลาดเพื่อหาความต้องการที่แท้จริงของผู้บริโภค มีการวางแผนและการพยากรณ์ร่วมกับผู้ผลิต นำระบบ PULL เข้ามาใช้ ให้ทราบความต้องการที่แท้จริงทั้งด้านของจำนวนที่ต้องการผลิต รูปร่างลักษณะของผลิตภัณฑ์ จะช่วยลดการผลิตสินค้ามากเกินไปดังแสดงในแผนภาพที่ 3
แผนภาพที่ 3 แนวทางปฏิบัติของ IKEA ในการวางแผนออกแบบผลิตภัณฑ์ วิจัยตลาด และพยากรณ์ร่วมกับผู้ผลิต
3) ประโยชน์ที่ได้รับ
จากแนวทางการปฏิบัติดังกล่าวทำให้ IKEA มี Lead time ในการสั่งสินค้าลดลง ดังแผนภาพที่ 4 ดังนั้นจึงทำให้ผู้บริโภคได้รับสินค้าเร็วขึ้นนั่นก็หมายความลูกค้าได้ซื้อสินค้าจาก IKEA เร็วขึ้นฉะนั้นก็จะทำให้ Supplier ต่าง ๆ ในระบบ Supplier Chain ได้รับเงินเร็วขึ้นเช่นกัน โดย IKEA จะสามารถจ่ายเงินให้กับ Supplier ได้ภายใน 30 วัน จะทำให้เพิ่มความเชื่อถือ ความมั่นคงในการผลิตและบริหารจัดใน Supply Chain ของอุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์ของ IKEA
การนำระบบโลจิสติกส์เข้ามาประยุกต์ใช้นั้นได้ช่วยให้ IKEA ต้นทุนรวมทั้งระบบ Supply Chain ลดลงแต่กระบวนการมีประสิทธิภาพมากขึ้น เช่น การนำระบบ IT เข้ามาช่วย ในการส่งข้อมูลแจ้งจำนวนความต้องการของสินค้าและการส่งข้อมูล เพิ่มมาตรฐานในการขนส่งและกระจายสินค้า ได้พัฒนาให้เกิดระบบ Just in Time (JIT) ในอุตสาหกรรมเฟอร์นิเจอร์และของประดับตกแต่งบ้าน ที่มักจะผลิตสินค้าที่ละมาก ๆ และต้องการมีคลังสินค้าขนาดใหญ่สำหรับจัดเก็บ ทั้งยังเสี่ยงต่อการเสียหาย การเกิดเพลิงไหม้ หากสินค้าตกรุ่นก็ยังต้องนำมาขายลดราคา ระบบ JIT ยังทำให้สามารถปรับเปลี่ยนรูปร่างลักษณะของผลิตภัณฑ์ได้อย่างรวดเร็วตอบสนองการเปลี่ยนแปลงอย่างรวดเร็วของลูกค้า
เอกสารอ้างอิง
- Leading by Design The IKEA Story by Bertil Torekull Collins, 1998
- Logistics by IKEA: http://www.forbes.com/logistics/2005/09/28/logistics-ikea-retail-cx_rm_0929ikea.html
- Integrating IKEA supplier with EDI, Regional Operations Manager IKEA Trading (India) Pvt. Ltd
--------------------------------
สนใจบทความฉบับสมบูรณ์เพิ่มเติม ดาวน์โหลดที่เอกสารแนบด้านล่าง
สนใจบทความอื่นในชุดนี้คลิกดูได้ตามหัวข้อด้านล่าง
CT51 เอกสารเผยแพร่เรื่อง “การจัดการโลจิสติกส์เพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน” ปี 2551
เอกสารเผยแพร่เรื่อง “การจัดการโลจิสติกส์เพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน ปี 2551” จึงเป็นการนำบทความดังกล่าวที่น่าสนใจจำนวน 80 บทความ นำมาจัดทำเป็นรูปเล่มเพื่อเป็นอีกช่องทางหนึ่งที่สะดวกสำหรับผู้สนใจในการศึกษากรณีศึกษาความรู้ด้านโลจิสติกส์และโซ่อุปทาน หวังเป็นอย่างยิ่งว่าเอกสารนี้จะเป็นประโยชน์แก่ผู้อ่านให้สามารถนำไปประยุกต์ใช้ในองค์กรได้อย่างมีประสิทธิผล
--------------------------------
ที่มา
เอกสารเผยแพร่เรื่อง “การจัดการโลจิสติกส์เพื่อการพัฒนาอุตสาหกรรมอย่างยั่งยืน” ปี 2551
โดย สำนักโลจิสติกส์ กรมอุตสาหกรรมพื้นฐานและการเหมืองแร่